نحوه اجرای نبشی کشی ساختمان چگونه است؟
آیا می‌دانید نبشی و ناودانی چه نقشی در تأمین ایمنی سازه ایفا می‌کنند؟ میلگرد و تیرآهن تنها مقاطع فولادی تأثیرگذار در ایمنی سازه نیستند و بدون کمک نبشی (angel)، ناودانی، پروفیل و مقاطع فولادی مشابه، تنها یک اسکلت ایمن و پایدار خواهید داشت. یکی از مهم‌ترین کاربردهای نبشی در ساختمان‌سازی، نبشی کشی ساختمان است که با خواندن این مقاله، با نحوه نبشی کشی ساختمان، ضوابط نبشی کشی ساختمان و تصاویر نبشی کشی ساختمان آشنا می‌شوید.
1. منظور از نبشی کشی چیست و چه کاربردی دارد؟
نبشی کشی یا شاسی کشی یکی از راه‌های افزایش مقاومت ساختمان در برابر وزش باد و زلزله و نشست ناشی از تغییرات جوی است. با استفاده از نبشی کشی، نوعی سازه فلزی در دیوار و بین ستون‌ها ایجاد می‌کنند که آجر یا بلوک‌های سیمانی و سفالی، بین اجزای این سازه فلزی قرار می‌گیرد. همچنین قیمت نبشی مورد استفاده در نبشی کشی، می‌تواند تأثیر زیادی در قیمت تمام شده سازه داشته باشد.
وظیفه سازه نبشی کشی شده، انتقال نیروهای خارجی از دیوار به زمین است و وجود نبشی کشی در آن دسته از سازه‌های فلزی که از بلوک‌های سفالی یا آجر برای ساخت سیمان استفاده می‌کنند، ضروری بوده و نوعی اتصال فلزی در ساختمان ایجاد می‌کند. البته نبشی کشی بایستی در هر 2 نوع سازه فلزی و بتنی اجرا شود و عدم اجرای صحیح آن مطابق با ضوابط و دیتیل‌های اجرایی، می‌تواند در آینده خسارات ناگواری را به بار آورد.
2. تفاوت نبشی کشی و وال پست چیست؟
نبشی کشی ساختمان در اصل یکی از انواع وال پست است. وال پست یا نگه‌دارنده دیوار در اصل کلافی آهنی است که با استفاده از یکی از مقاطع فولادی مثل نبشی، ناودانی یا قوطی پروفیل یا ترکیبی از آن‌ها ساخته شده و عضوی غیر سازه‌ای به شمار می‌رود. وال پست برای ایجاد درگیری کامل دیوار با سازه ساخته شده و کل سازه اعم از اسکلت و اعضای غیر سازه‌ای را یکپارچه می‌کند.
وال پست به 2 دسته عمودی و افقی تقسیم می‌شود. وال پست عمودی تیر طبقه پایین را به تیر طبقه بالایی متصل می‌کند. وال پست عمودی بیشتر برای دهانه‌های بزرگ به کار می‌رود. وال پست افقی، همان اسکلت فلزی ساخته شده از نبشی، سپری و ناودانی است که در دیوار تعبیه شده و آن را به ستون متصل می‌کند.
3. با چگونگی اجرای نبشی کشی ساختمان در دیوار آشنا شوید
نحوه اجرای نبشی کشی در سازه‌های فلزی، بتنی و نمای ساختمان و همچنین اصول نبشی کشی ساختمان ها با یکدیگر تفاوت دارد. به عنوان مثال نحوه نبشی کشی ساختمان بتنی و نبشی کشی دیوار روش های متفاوتی دارد.اگر در ساخت دیوارها از پنل های سه‌بعدی استفاده شود، نیازی به نبشی کشی نیست، چرا که در داخل دیوارها شبکه میلگرد وجود داشته و این میلگردها ایمنی لازم را برای دیوار و سازه تأمین می‌کنند. نحوه اجرای نبشی کشی در سازه‌های فلزی، بتنی و نمای ساختمان را در ادامه می‌بینید:
چگونگی اجرای نبشی کشی در سازه بتنی
برای اجرای دیوار در سازه‌های بتنی معمولاً باید تعدادی میلگرد را به صفحات ستون متصل کرده و پس از آن مش بندی میلگرد را انجام دهید و در انتها، داخل شبکه میلگرد بتن بریزید؛ اما در صورتیکه قصد استفاده از مصالح فشاری مثل آجر یا بلوک سفالی را دارید، باید به‌صورت زیر عمل کنید:
در صورتی که ورق فولادی یا همان پلیت مخصوص اجرای وال پست در ستون‌ها تعبیه نشده باشد، بایستی ابتدا اتصال ورق به ستون‌ها انجام شود. سپس نبشی‌های عمودی را به ورق‌های بالا و پایین جوش داده و با اتصال آن‌ها به نبشی‌های افقی، کلاف فولادی موردنظرتان را خواهید داشت.
چگونگی اجرای نبشی کشی در سازه فولادی
اجرای وال پست در سازه فلزی بسیار آسان‌تر از سازه بتنی است. چرا که معمولاً صفحات ستون و پلیت‌ها از قبل در سازه تعبیه شده‌اند. در این نوع سازه برای ایجاد اتصال فلزی در ساختمان، دیگر نیازی به تخریب و اضافه کردن یک بخش به سازه مانند پلیت نبوده و می‌توانید نبشی‌های عمودی را با استفاده از جوشکاری به تیرهای افقی بالا و پایین و همچنین ستون‌ها، متصل کنید. اتصال نبشی به تیر و ستون، می‌تواند با استفاده از تفنگ میخکوب یا تسمه فولادی نیز انجام شود.
چگونگی اجرای نبشی کشی در نمای ساختمان
نحوه اجرای شاسی کشی در نمای ساختمان، به نوع مصالح مورد استفاده در نازک‌کاری و طراحی نمای ساختمان بستگی دارد، اما به‌صورت کلی نبشی کشی نما، شالوده و بنیان طراحی نما بوده و فرورفتگی یا برجستگی‌های موردنظر را ایجاد می‌کند. در ساخت نماهای سنگی و سیمانی، باید ابتدا نبشی‌های عمودی و افقی به تیر و ستون‌ها جوش دهید و پس از اجرای زیرسازی با میلگرد، اطراف کلاف نبشی را با کمک رابیتس و سیم گالوانیزه، ببندید.
در ساخت سازه‌های بتنی و فلزی باید به این نکته توجه کرد که نبشی کشی دیوارهای پیرامونی با بیرونی، الزامی است؛ اما شاسی کشی تیغه‌های داخلی به طول و ارتفاع تیغه بستگی دارد.
همچنین به‌صورت کلی تیغه‌ها بایستی داخل نبشی‌کشی‌های اصلی که با ضدزنگ و توری مرغی محافظت شده‌اند، مهار شوند.
4. مهم‌ترین نکاتی که باید در اجرا و طراحی نبشی کشی ساختمان در نظر بگیرید
اگر کمی با این حوزه آشنا آشنا باشید متوجه می‌شوید که نقشه خوانی نبشی کشی ساختمان، نیاز به آگاهای و اطلاعات از نحوه نقشه خوانی کل نبشی کشی ساختمان دارد و همچنان ضوابطی هم دارد. در دیتیل (جزئیات) نقشه‌کشی ساختمان، معمولاً بخشی به نبشی کشی دیوارهای داخلی، خارجی و نما اختصاص دارد که نکات زیر، معمولاً در اکثر این دیتیل‌ها مشترک است:
- از آنجاییکه معمولاً اتصال نبشی به ستون و تیر توسط میلگرد آجدار انجام می‌شود، بایستی در نبشی کشی قائم در فواصل یک متری، شاخک‌هایی را توسط میلگرد آجدار به نبشی جوش دهید تا دفع نیروهای وارده توسط دیوار، به‌صورت یکدست انجام شود.
- برای ایجاد اتصال بهتر بین نبشی و دیوار و جلوگیری از ترک خوردن ناشی از حرکت‌های جانبی ساختمان، بایستی روی قسمت نبشی کشی شده را با رابیتس یا توری مرغی پوشانده و با سیم گالوانیزه محکم کنید.
- اجرای نبشی‌های عمودی و افقی باید به‌صورت دو طرفه باشد. در صورتی که نبشی‌ها را به‌صورت پشت به پشت اجرا نکنید، از استحکام سازه شما کم خواهد شد.
- ضخامت نبشی موردنظرتان را باید پس از محاسبه میزان لنگر وارد شده به بال افقی نبشی انتخاب کنید.
- در صورتی که بیس‌پلیت‌ها قبل از بتن‌ریزی نصب نشده باشند، بایستی آن‌ها را توسط رول بولت به تیرهای بالا و پایین متصل کنید.
- شاغول بودن و هم‌راستایی افقی نبشی کشی را بایستی توسط ریسمان کشی کنترل کنید.
5. ضوابط نبشی کشی ساختمان چیست؟
ضوابط نبشی کشی ساختمان الزاماتی هستند که بایستی بر اساس استانداردهای 2800 (آیین‌نامه مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله) و مقررات ملی ساختمان، آن‌ها را در اجرای وال پست یا نبشی کشی، رعایت کنید. مهم‌ترین ضوابط نبشی کشی ساختمان بر اساس این آیین‌نامه‌ها، به شرح زیر است:
- در تمامی بازشوها باید از وال پست استفاده شود.
- دیوارهای داخلی یا تیغه‌هایی که ارتفاع آن‌ها بیشتر از 1.8 متر است باید از نظر جانبی به سازه مهار شوند.
- حداکثر طول مجاز هر دیوار غیر سازه‌ای موجود بین دو کلاف قائم، نباید از 6 متر یا 40 برابر ضخامت تجاوز کند.
- حداکثر ارتفاع دیوارهای غیرسازه‌ای نباید بیشتر از 5.3 متر باشد و در صورت تجاوز از این ارتفاع، باید برای مهار آن از وال پست استفاده کرد.
- لبه‌های قائم تیغه‌ها باید به یک دیوار عمود، یک تیغه دیگر یا وال پست متصل شوند.
- لبه‌های افقی تیغه‌ها یا دیوارهای غیر سازه‌ای که در تمام ارتفاع ادامه ندارد باید به‌وسیله کلاف فولادی؛ ناودانی سایز 6 یا بتن مسلحی که مقطعی معادل دارد، به دیوارهای اصلی متصل شوند.