میلگرد ادکا و ممان منفی چه تفاوتی دارند؟
میلگردها در انواع و اقسام مختلفی در بازار موجود می باشند. به طور کلی از میلگردها برای تقویت و افزایش مقاومت سقف های تیرچه بلوک استفاده می‌شود. در بین انواع میلگردها، میلگردهای ممان منفی و میلگردهای ادکا از کاربرد گسترده ای در صنعت ساخت و ساز برخوردار هستند. میلگرد ادکا چیست؟ میلگرد ممان منفی چیست؟
میلگرد ممان منفی چیست؟
فرض طراح در سقف‌های تیرچه بلوک بر این است که دهانه تیرچه ها ساده بوده و مقدار لنگر آن‌ها در تکیه گاه صفر می‌باشد. ولی دال بتنی سقفی یکپارچه است و مقداری لنگر منفی در دال به وجود می آید که برای تحمل آن از میلگرد ممان منفی استفاده می شود.
برای تحمل این لنگر منفی از میلگردهای با قطر کوچک نظیر ۸، ۱۰، ۱۲ و گاها ۱۴ در قسمت های فوقانی دال بتنی سقف و بین دو دهانه مجاور استفاده می شود تا نیروی کششی حاصل از لنگر منفی را در قسمت بالای دال خنثی کند.
علت نام گذاری این آرماتور به دلیل استفاده از آن برای تحمل میلگرد لنگر منفی است که میلگردهای فشاری خود تیرچه (یعنی میلگرد فوقانی) به علت سیستم دیافراگم سازه، قادر به تحمل این لنگر منفی نیستند بدین معنا که دیافراگم سازه (یعنی سقف) به حالت یکپارچه طراحی و اجرا می شوند.
لنگرهای منفی در طرفین تکیه گاه ایجاد می شوند و چون میلگرد فوقانی تیرچه در دهانه ها قطع می‌گردند قادر به تحمل این ممان منفی نخواهند بود. شایان ذکر است که میلگرد ممان منفی روی هر تیرچه قرار گرفته و دارای خم حداقل ۹۰ درجه است.
میلگرد ادکا (اوتکا) چیست؟
واژه اتکا در زبان روسی به معنای اردک و مرغابی است. علت نام گذاری این میلگرد به علت شباهت این سازه فلزی به گردن اردک می باشد که یکی از پرکاربردترین آرماتورهای به کار رفته در سقف‌های تیرچه بلوک به شمار می روند.
با توجه به این که تیرچه ها در داخل آرماتورهای تیر بتنی یا روی بال پایینی تیر فولادی قرار می گیرند، ممکن است که نشیمن تیرچه ها به اندازه کافی نباشد و احتمال در رفتن تیرچه ها در حین اجرا (یعنی بتن ریزی) وجود داشته باشد.
برای حل این مشکل آرماتورهایی بنام اوتکا در محل رسیدن تیرچه ها به تیر اجرا می شوند. این آرماتورها طراحی خاصی نداشته و اعمال فرآیندهایی هم چون برش و خم بر روی آن ها براساس ضوابط آیین نامه ای صورت می گیرد.
میلگردهای ادکا روی کف هر تیرچه قرار می گیرند که حداقل بایستی ۱۲ متر از میلگرد کششی به داخل تکیه گاه ادامه پیدا کند و حداقل خم آن بایستی ۱۸۰ درجه باشد.
تفاوت میان میلگرد ادکا و میلگرد ممان منفی
دو میلگرد اوتکا و ممان منفی از نظر ظاهری با هم متفاوت می باشند. از جمله تفاوت های این دو میلگرد می توان به عصایی شکل بودن میلگرد اوتکا و در مقابل به شبیه بودن میلگرد ممان منفی به شکل گردن اردک اشاره کرد. میلگرد ادکا وظیفه تامین ظرفیت برش در انتهای تیرچه ها و میلگرد ممان منفی وظیفه تامین ظرفیت خمشی منفی را بر عهده دارد.
از دیگر وظایف این میلگرد می توان به ترک برنداشتن سقف از محل تیرهای حمال، کاهش بار وارده به میلگردهای کششی اصلی، عدم فروپاشی کامل سقف در هنگام گسیختگی و کاهش خیز سقف همچنین کم شدن دامنه ارتعاش اشاره کرد. قابل توجه است که نحوه صحیح اجرای میلگرد ممان منفی بیشتر از میلگرد اتکا است.
میلگرد ممان منفی به انگلیسی
واژه انگلیسی ممان منفی که از آن برای تحمل لنگرهای منفی در طرفین تکیه گاه استفاده می شود ( Negative moment rebar) می گویند. دانستن اصطلاحات فارسی و انگلیسی درباره کلیه مقاطع فولادی به شما در یادگیری و فهم مراجع آموزشی انگلیسی کمک خواهد کرد.
میلگرد ادکا به انگلیسی
واژه ادکا در زبان روسی به معنای اردک و مرغابی است که ترجمه آن (Otka rebar) می باشد. یادگیری این اصطلاحات علاوه بر کمک به شما در فهم بیشتر مراجع انگلیسی، دانش شما را در مهارت نقشه خوانی کمک خواهد کرد.
نکاتی ضروری برای اجرای میلگرد ادکا و میلگرد ممان منفی
میلگرد ادکا نوعی میلگرد تقویت برشی است که از آن می توان برای جلوگیری از ایجاد ترک برشی به یکی از دو روش زیر استفاده کرد:
- روش اول: میلگرد کششی حداقل به اندازه ۱۲ سانتی متر به داخل تکیه گاه ادامه پیدا کند.
- روش دوم: در قسمت انتهایی تیرچه میلگرد ادکا با سطح مقطعی برابر با میلگرد کششی و با طول پوشش کافی نصب شود.
تعبیه و نصب میلگرد ممان منفی باید با محاسبه ۱۵ درصد لنگر خمشی وسط دهانه در جایگاه تکیه گاه صورت گیرد. اگر این تکیه گاه میانی باشد، محاسبه آن برحسب بیشترین میزان لنگر خمشی دهانه های طرفین انجام می شود.
به طور معمول برای طراحی تیرچه ها، آن ها را با دو سر مفصل در نظر می گیرند. دلیل این مسئله این است که همیشه مقداری گیر و لنگر منفی در تیرچه ایجاد می گردد. برای مقابله با گیر و لنگر منفی از آرماتور منفی در تیرچه استفاده می کنند. استفاده از میلگرد ممان منفی به دلیل کشش در دو سر تیرچه، امری ضروری و مهم تلقی می شود.
جمع بندی
با مطالعه این مقاله دریافتیم که میلگرد اوتکا از پرکاربردترین آرماتورهای به کار رفته در سقف های تیرچه بلوک به شمار می رود و میلگرد ممان منفی به منظور تحمل لنگر منفی در دال بتنی سقف استفاده می شود. تفاوت میلگرد ادکا و میلگرد ممان منفی در شکل ظاهری آن هاست به علاوه میلگرد ادکا وظیفه تامین ظرفیت برش در انتهای تیرچه ها و میلگرد ممان منفی وظیفه تامین ظرفیت خمشی منفی را بر عهده دارد.